نفي فعل:

در زبان عربي براي نفي فعل اغلب از حروف ( لم ، لما ، لا ، ما ، لن ) با شرايطي استفاده مي شود.

ما + فعل ماضي = ماضي منفي

ما ذهب : نرفت ، ما ذهبا : نرفتند ( دو نفر ) ، ما ذهبوا : نرفتند ، ما ذهبتَ : نرفتي ، ...

لم + فعل مضارع = ماضي منفي

لم يذهب : نرفت ، لم تذهب : نرفتي ، لم نذهب : نرفتيم ، ...

لمّا + فعل مضارع = ماضي نقلي منفي

لما يذهب : نرفته است ( هنوز نرفته است ) ، لمّا نذهب: نرفته ايم ( هنوز نرفته ايم )، ...

لا + فعل مضارع = مضارع منفي

لا يذهبُ : نمي رود ، لا نذهبُ : نمي رويم ، لا تذهبُ: نمي روي ، لا يذهبون : نمي روند ، ...

لن + فعل مضارع = مستقبل منفي

لن يذهبَ : هرگز نخواهد رفت ، لن يذهبا : هرگز نخواهند رفت ( دو نفر ) ، لن يذهبوا : هرگز نخواهند رفت ، ...

نکته: « لم » و « لمّا » فعل مضارع را مجزوم مي کنند و « لن » فعل مضارع را منصوب مي کند و « ما » و « لا » نفي، غير عامل هستند يعني اعراب و بناء فعل بعد از آنها تغييري نمي کند.

افعال کمکي يا ربطي:

در زبان هاي فارسي و انگليسي و ديگر زبان ها، جمله اي بدون فعل ساخته نمي شود يعني اگر جمله داراي يک فعل اصلي نباشد، از افعالي استفاده مي شود که در فارسي آنها را « فعل ربطي » ( است ، بود ، شد ، گشت ) و در انگليسي آنها را فعل کمکي ( did , do / das , was / were , am / is / are ) مي نامند، ولي در زبان عربي:

اگر جمله حاکي از زمان حال باشد و داراي هيچگونه فعل اصلي نباشد، فقط از دو اسم تشکيل مي شود.

مثال: زيدٌ حاضرٌ . زيد حاضر است.

و اگر جمله حاکي از زمان گذشته يا آينده باشد، بايد از فعل ماضي « کان » يا مضارع آن « يکونُ » استفاده شود.

مثال: کان زيدٌ حاضرا . زيد حاضر بود.

سَيَکونُ زيدٌ حاضراً . زيد حاضر خواهد بود.

افعال ناقصه در عربي عبارتند از:

کان ( بود ) ، صار ( گرديد ) ، ليس ( نيست ) ، اصبح ( شد ) ، مادام ( مادامي که ) ، مازال ( همواره )

اين افعال در عربي بر سر جمله اسميه مي آيند، مبتدا مي شود « اسم افعال ناقصه » و مرفوع مي شود و خبر مي شود « خبر افعال ناقصه » و منصوب مي شود.

کان الطالبُ ناجحا. دانش آموز موفق بود. / صارت الأمّة الإسلامية متّحدة. امت اسلامي متحد گرديدند.

تمرين:

الف ـ ترجمه فعل هاي زير را بنويسيد.

1) ما کتبَ   /   2) لم يکتُبوا   /   3 ) لما تکتبي   /   4) لا نکتبُ  /  5) لن يکتبَ

ب ـ جمله هاي زير را به فارسي ترجمه کنيد.

1) ما سافرَ سعيدٌ.    /    2) لا يسافر سعيدٌ.   /   3) لن يترک زيدٌ صلاتهُ.

نکته: در ترجمه حتما به صيغه افعال دقت کنيد.

براي فعل، بجز تقسيم فعل به ماضي و مضارع و امر، مي توان هفت زمان ديگر بيان کرد که عبارتند از:

الف - ماضي بعيد: ( کان + اسم کان + قد + فعل ماضي ساده )

کان الطالبُ قد ذهب إلي بيته.   /   الطالب کان قد ذهب الي بيته. ( دانش آموز به خانه اش رفته بود. )

کان الطالبان قد ذهبا إلي بيتيهما.  /  الطالبان کانا قد ذهبا الي بيتيهما.

ب - ماضي استمراري: ( کان + اسم  کان + فعل مضارع )

کان الرجل يُسافر.  / الرجل کان يسافر.  ( مرد مسافرت مي کرد. )

کان الرجلان يسافران. /  الرجلان کانا يسافران.

( نکته: تقديم و تأخير بين کان و اسم کان در هر حال جايز است. )

براي خواندن بقيه مطالب روي ادامه مطلب  كليك كنيد